Tuổi cai sữa tốt nhất cho heo con là lúc nào? (Phần 2/3)

Ảnh hưởng của tuổi cai sữa lên năng suất của heo nái.

Thông thường năng suất của heo nái được tính dựa vào số lứa đẻ / heo nái / năm nhân với số heo con cai sữa trên mỗi lứa. Việc tính toán lứa đẻ / nái / năm là như sau:

LSY= 365/ (DG + IWM + DL)

LSY = lứa đẻ / nái / năm; DG = thời gian mang thai; IWM = Khoảng cách cai sữa - giao phối đầu tiên; DL = thời gian cho sữa.

Trong ba yếu tố này, DG là biến cố định, IWM là biến ít thay đổi và DL là biến thay đổi theo thời gian. Về lý thuyết, với thời gian mang thai đúng y theo lý thuyết 100% không sai lệch và khoảng cách cai sữa là 5 ngày, năng suất "tối đa" của một heo nái theo thời gian cho sữa là như sau:

Về lý thuyết, khoảng cách giữa 2 lứa đẻ là 141 ngày đối với trường hợp cai sữa ở 21 ngày và 148 ngày đối với trường hợp cai sữa ở 28 ngày. Thời gian cai sữa chênh nhau 7 ngày tương đương với 0,12 lứa đẻ/nái/năm, nhân với số heo con dự kiến là 10,5 heo con cai sữa/lứa (với tuổi cai sữa trung bình là 21 ngày) sẽ ra kết quả chênh lệch nhau là 1,26 heo con cai sữa.

Nhưng con số trên không bao giờ xảy ra vì luôn có những trường hợp heo nái không đậu thai như dự kiến – gọi là những ngày không sản xuất (NPD) - giữa các lứa đẻ. Vậy nên khi tính toán năng suất ta phải thêm chỉ số NPD này vào nữa. Chẳng hạn, với những heo nái cai sữa lúc 21 ngày tuổi, trung bình có 14 ngày không sản xuất nên năng suất theo lý thuyết phải là = 365/(141+14) = 2,35 lứa/nái/năm. Trong khi những heo nái cai sữa lúc 28 ngày có 11 ngày không sản xuất nên năng suất theo lý thuyết = 365/(148+11) = 2,29 lứa/nái/năm.

Tuy nhiên, theo các số liệu mà các nhà nghiên cứu tiến hành quan sát trên 100.000 trường hợp thụ thai lần đầu cho kết quả hoàn toàn khác. Các số liệu cho thấy khoảng cách giữa 2 lứa đẻ thực tế như sau:

- Trường hợp heo nái cai sữa cho heo con lúc 21 ngày: 151 ngày; năng suất heo mẹ là 2,41 lứa đẻ / nái / năm.

- Trường hợp heo nái cai sữa cho heo con lúc 28 ngày: 154 ngày; năng suất heo mẹ là 2,37 lứa đẻ / nái / năm.

Kết luận: theo lý thuyết thì năng suất của heo nái chênh nhau là 0,12 lứa đẻ/nái/năm nhưng trên thực tế, năng suất của heo nái chỉ còn chênh nhau 0,04 lứa đẻ/nái/năm.

Ảnh hưởng của tuổi cai sữa lên chỉ số tổng số heo con cai sữa/ổ:

Thời gian cho con bú ảnh hưởng đến tổng số heo con được sinh ra. Có một sự khác biệt rõ rệt trong tham số này theo di truyền. Có những giống heo nái có khả năng sinh sản rất tốt, và số heo con sơ sinh/ổ càng cao thì thời gian cần thiết để heo nái phục hồi tử cung càng nhiều.

Theo một số liệu nghiên cứu của PigChamp Pro-Europa tại một cơ sở chăn nuôi với 850.000 lứa đẻ (nghiên cứu trong vòng 14 năm) chỉ ra rằng số lượng heo con sơ sinh/ổ chênh lệch nhau chỉ khoảng 0,3 con giữa những heo nái cai sữa cho con lúc 28 và 21 ngày.

Những kết quả này vẫn giữ nguyên nếu nghiên cứu chỉ phân tích trong 5 năm từ 2004-2009. Tuy nhiên, khi tiến hành các nghiên cứu tương tự trên dòng heo nái cao sản, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra một số khác biệt rất quan trọng liên quan đến thời gian cho sữa.

Biểu đồ 1: Ảnh hưởng của thời gian cho con bú đến tổng số heo con sinh ra trong các lứa đẻ (nghiên cứu được bắt đầu từ tháng 6 năm 2009):

Có thể, các cải tiến về di truyền những năm gần đây chính là lời giải thích thỏa đáng nhất cho các kết quả nghiên cứu của việc thực hành cai sữa cho heo con vào 28 ngày tuổi lên năng suất của heo nái.

Các dữ liệu nghiên cứu thu được cho thấy rằng với chu kỳ cai sữa là 28 ngày, có 14,5 heo con/ổ được sinh ra (số liệu tại Tây Ban Nha) và 21 ngày là 13,3 con. Chênh nhau 1,2 con.

Theo đó, số heo con sinh ra/nái/năm như sau:

- Với những heo nái cai sữa lúc 21 ngày:

2,41 lứa đẻ/nái/năm x 13,3 = 32,05  heo con/nái/năm.

- Với những heo nái cai sữa lúc 28 ngày:

2,37 lứa đẻ/nái/năm x 14,5 = 34,36 heo con/nái/năm.

Nếu giả sử tỷ lệ tử vong là 20% (9% chết khi sinh ra + 11% hư thai và chết trước khi cai sữa), số heo con cai sữa/nái/năm ở 2 trường hợp như sau:

- Trường hợp 21 ngày: 13,3 con sinh ra – (1,19+1,33) = 10,75 heo con cai sữa/lứa x 2,41 = 25,97 heo con cai sữa/nái/năm.

- Trường hợp 28 ngày: 14,5 con sinh ra - (1,30 + 1,45) = 11,75 heo con cai sữa/lứa x 2,37 = 27,84 heo con cai sữa/nái/năm.

Mục tiêu ban đầu là đạt 200kg heo cai sữa/nái/năm có thể chấp nhận được trong trường hợp cai sữa vào 28 ngày.

- 28 ngày: 27,84 con x 7,5kg/con = 208,80 kg.

- 21 ngày: 25,97 con x 6,7 kg/con = 173,99 kg.

Như vậy, trường hợp 21 ngày tuổi với trọng lượng trung bình của heo con lúc cai sữa là 6,5 kg, nếu muốn có 200kg heo cai sữa /nái/năm thì chúng ta cần tăng năng suất lên 29,85 heo con cai sữa/nái/năm.

Trong khi cai sữa vào 28 ngày với trọng lượng trung bình của heo con là 7,5 kg, chúng ta chỉ cần 26,66 heo con cai sữa/nái/năm để đạt được cùng mục tiêu và điều này hoàn toàn có thể.

Còn nữa.....

Phạm Nga dịch.
(theo pig333).