Biến động giá heo hơi ở Liên Bang Nga quý 1 năm 2016

Giá heo hơi của Nga đã có sự tăng trưởng trở lại sau nhiều tuần duy trì ở mức thấp, cùng với đó giá dầu cũng tăng lên 10rup (tương đương 3.367vnđ). 

Việc giá heo hơi ở Nga giảm trong một vài tuần gần đây có nguyên nhân chính là do mùa ăn chay ở Nga thì đa phần mọi người đều không ăn thịt. Điều này rõ ràng làm giảm nhu cầu trong một thị trường đang dần tự túc.

Đến thời điểm này, khi mùa ăn chay sắp kết thúc, mọi người lại bắt đầu mua thịt heo nên giá sẽ dần tăng trở lại.

Nhiều giả thuyết cho rằng ở Nga, các công ty lớn thường liên kết với nhau để điều khiển, định giá thị trường sao cho có lợi nhất cho họ cũng như nhằm ép những người chăn nuôi nhỏ lẻ và các thương lái buôn bán heo bất hợp pháp qua biên giới.

Dù vậy, các kế hoạch mở rộng chăn nuôi ở Nga dường như không hề chậm lại. Không chỉ là các doanh nghiệp chăn nuôi heo thịt lớn trong ngành mà cả những doanh nghiệp ở các ngành khác cũng đang bắt đầu xây dựng các trang trại mới hay mua lại các trang trại đã ngừng sản xuất.

Sự thật là ở Nga cũng như nhiều thị trường khác trên thế giới, các doanh nghiệp, tập đoàn lớn dù sao vẫn chỉ chiếm một lượng thị phần nhất định nào đó và họ chắc chắn không thể độc quyền để có đủ khả năng quyết định giá thị trường. Hơn nữa hầu như nước nào cũng có luật chống độc quyền để cân bằng kinh tế cũng như phát triển bền vững.

Thông thường các công ty lớn họ ngày càng phát triển là vì họ không chỉ quản lý tốt mà còn kiểm soát chi phí rất tốt.

Ở Nga, 2 vấn đề đầu tiên cần được quan tâm hiện nay là chất lượng thịt và chi phí sản xuất. Đối với phần lớn người dân Nga, thịt heo đạt chất lượng phải là thịt heo ngon. Có nghĩa là các bắp thịt phải không được khô quá mà phải có lượng mỡ dắt nhất định để miếng thịt mềm, ngậy, thơm ngon – điều này đồng nghĩa với việc heo đực giống Duroc phải được chọn là heo “bố” trong quá trình lai tạo.

Kiểm soát chi phí thực sự là một điều gì đó rất mới đối với các trang trại chăn nuôi ở Nga vì văn hóa chăn nuôi ở Nga là rất khác biệt và họ sẽ phải cân nhắc một cách cẩn thận về điều này nếu thực sự muốn kiểm soát tốt chi phí. Có 3 lý do chính ảnh hưởng đến việc kiểm soát chi phí ở Nga như sau:

01 Các trang trại, công ty chăn nuôi heo ở Nga rất coi trọng việc quản lý và điều hành. Bởi vậy, nhiều trang trại có số lượng nhân viên hỗ trợ, lái xe, nhân viên lưu giữ sổ sách, kế toán, quản lý, luật sư…nhiều hơn số công nhân sản xuất trực tiếp chăm sóc heo.

Đây là văn hóa và nó rất khó thay đổi – nhưng Nga cần phải thay đổi điều này.

Hầu hết các công ty chăn nuôi ở Nga mà chúng tôi nói chuyện đều chỉ quan tâm tới việc cắt giảm số lượng nhân viên chăm sóc heo tại các trang trại chứ chưa bao giờ nghĩ đến việc cắt giảm các vị trí “phi sản xuất” khác như kế toán, quản lý, các nhà kinh tế học…

02 Nga áp dụng hoàn toàn mô hình chăn nuôi heo ở châu Âu trong khi đó, các trang trại heo ở Châu Âu thường khá nhỏ và có nhiều hạn chế từ pháp luật trong việc đảm bảo quyền lợi động vật và môi trường. Hơn nữa, ngoài việc có liên kết với Châu Âu ra thì Nga không có điểm chung gì khác với thị trường này. Thay vào đó, Nga có nhiều đặc điểm giống với Bắc Mỹ - nơi có nhiều doanh nghiệp chăn nuôi lớn đầu não - và khá giống Canada về điều kiện khí hậu.

Không có gì ngạc nhiên khi chi phí sản xuất thịt heo (giá heo hơi) ở Mỹ và Canada đang thấp nhất thế giới (trừ Brazil, nơi bị ảnh hưởng nặng nề bởi các hệ thống sản xuất Bắc Mỹ).

Năm 2014, chi phí sản xuất trung bình của mỗi kg thịt heo tại Mỹ và Canada là 1,552 usd/kg (khoảng hơn 34.000 vnđ/kg) và châu Âu là 2,144 usd/kg (tương đương 47.000 vnđ/kg). Trong đó, Tây Ban Nha là nước có chi phí sản xuất thịt heo thấp nhất châu Âu với 1,904 usd/kg (tương đương 24.000 vnđ/kg)- điều này không có gì ngạc nhiên vì Tây Ban Nha là nước gần nhất với khu vực Bắc Mỹ cả về địa lý lẫn trong cách quản lý.

Như vậy, nền công nghiệp chăn nuôi heo Nga cần phải học hỏi các nước phía bên kia Đại Tây Dương chứ không phải là Châu Âu nếu muốn cạnh tranh toàn cầu.

03 Các trang trại ở Nga thường có thói quen chăn nuôi khép kín. Nghĩa là họ tự sản xuất heo nái, heo đực để phối chứ không nhập heo hậu bị hay heo đực giống từ những cơ sở sản xuất giống đạt chất lượng tốt như ở Bắc Mỹ.

Nếu chỉ chăn nuôi khép kín trong trang trại của mình thì không có cạnh tranh, không có cạnh tranh nghĩa là không phát triển vì cạnh tranh giúp giảm chi phí và tạo ra sự cải thiện bằng cách sáng tạo không ngừng.

Mặc dù hiệu quả kinh tế thấp hơn rõ rệt nhưng văn hóa chăn nuôi khép kín ở Nga vẫn tồn tại và phải rất khó khăn mới có thể thay đổi nếu như Nga không cân nhắc kỹ càng.
Hiện vẫn còn rất nhiều trang trại ở Nga được quản lý một cách vô cùng lạc hậu giống như thời xô viết (chăn nuôi khép kín tự cung tự cấp). Bởi vậy nên không có gì ngạc nhiên khi các trang trại ở Nga luôn có năng suất thấp nhất và chi phí sản xuất cao nhất.

VietDVM team biên dịch
theo thepigsite