Tiêu chảy ở heo con - Một vấn đề phổ biến cần được kiểm soát

Tiêu chảy ở heo con luôn là một mối quan ngại chung trong việc chăm sóc heo con. Những hiểu biết về những nhân tố ảnh hưởng tới hội chứng tiêu chảy ở heo con sẽ giúp ích cho những người chăn nuôi có thể ngăn chặn và kiểm soát hiện tượng tiêu chảy ở heo con.

»› Xem nhiều: Kỹ thuật chăm sóc heo con

»› Xem nhiều: Bệnh thường gặp trên heo bạn cần nắm chắc

Tiêu chảy ở heo con là sự bài tiết phân dạng lỏng, có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này; vì thế để kiểm soát và phòng ngừa hiện tượng tiêu chảy ta cần có sự tiếp cận nhiều mặt, có cái nhìn tổng quan đa chiều. Heo con luôn là đối tượng rất nhạy cảm với hiện tượng tiêu chảy do hệ thống tiêu hóa của heo còn chưa hoàn thiện, rất dễ bị gây tổn thương bởi các yếu tố lạ ngoại nhập. Và E.Coli là một trong những nguyên nhân thường gặp nhất, nhưng hiện tượng tiêu chảy ở heo con có thể gây ra bởi những yếu tố khác nữa như virus, ký sinh trùng hay do dinh dưỡng.

Tiêu chảy ở heo con tác động lên đường tiêu hóa như thế nào?

Nói chung, về bản chất, tiêu chảy ở heo con là do sự mất cân bằng về hệ vi sinh vật trong đường ruột. Khi hệ tiêu hóa hoạt động bình thường các vi khuẩn có một vai trò quan trọng, các vi khuẩn có lợi sẽ giúp phân hủy thức ăn và góp phần trong hấp thu chất dinh dưỡng. Việc có mặt của các vi khuẩn bất lợi (vi khuẩn gây bệnh) cũng rất bình thường. Bất kỳ sự thay đổi nào trong đường ruột có thể làm mất sự cân bằng giữa vi khuẩn có lợi và vi khuẩn bất lợi → đường tiêu hóa hoạt động không bình thường → cơ thể sinh ra phản ứng  đưa nước trở lại đường rột để → gây ra phản ứng tiêu chảy ở heo con.

Khả năng tiêu hóa và hấp thụ chất dinh dưỡng cũng bị ảnh hưởng, cùng với đó một tỷ lệ nhất định các chất dinh dưỡng cũng bị đưa ra ngoài qua đường tiêu hóa. Tiêu chảy có thể chứa chất nhầy, thức ăn không tiêu hóa hoặc thậm chí cả máu. Tổn thương đường ruột cần phải có thời gian để phục hồi, tái tạo, và ngay cả khi hiện tượng tiêu chảy đã chấm dứt thì việc phục hồi tái tạo này cũng cần phải có thời gian.

Xem thêm:
«»› 5 nguyên nhân gây tiêu chảy ở heo con - giải pháp quản lý!
«»› Chẩn đoán - điều trị bệnh E.coli trên heo con theo mẹ

Tiêu chảy ở heo con ảnh hưởng đến sức khỏe và năng suất của heo

Một trong những ảnh hưởng chính đầu tiên cần phải kể đến đó là việc giảm khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng. Nếu dinh dưỡng hấp thu từ thức ăn không đủ với nhu cầu thì cơ thể heo con sẽ phải huy động từ nguồn dự trữ trong chính cơ thể của mình, làm cho heo con giảm trọng lượng. Trong trường hợp heo con càng nhỏ thì nguồn dự trữ này càng ít, dẫn đến kệt sức, có thể gây chết. Tương tự như vậy, mất nước do tiêu chảy ở heo con cũng là một nguyên nhân không thể không kể đến khi heo con tiêu chảy. Và nếu như số lượng vi khuẩn bất lợi (vi khuẩn gây bệnh) được nhân lên nhanh chóng thì chúng có thể tác động tiêu cực trong đường ruột, hoặc có thể tiết độc tố trong đường ruột. Như vậy, heo chết lúc này có thể là do nhiễm trùng huyết (máu có chứa quá nhiều vi khuẩn) hoặc có thể chết do độc tố của vi khuẩn.

Khi đó, không chỉ việc heo chết làm giảm hiệu suất sản xuất chung của trang trại mà ngay cả khi heo còn sống thì lúc này tốc độ tăng tưởng của heo cũng (tốc độ lớn của heo) đã bị giảm đáng kể. Heo con bị tiêu chảy làm cho việc hấp thu dinh dưỡng giảm xuống, và lâu dần cũng làm cho heo ăn kém đi. Ngoài ra, nó còn làm ảnh hưởng đến sức khỏe sau này của heo, như nhiễm trùng thứ phát cũng có thể xảy ra. Heo yếu do tiêu chảy dễ mắc các bệnh khác hơn do heo bị mẫn cảm hơn với các mầm bệnh này.

Nguyên nhân gây tiêu chảy ở heo con

- Vi khuẩn: thủ phạm hay gặp nhất đó là E.Coli, Salmonella và Campylobacter

- Virut: Rotavirus và Reovirus là nguyên nhân hay gặp có thể kể đến, cùng với cúm heo và viêm dạ dạy ruột truyền nhiễm do PED virus, PRRS (tai xanh) cũng là một trong những nguyên nhân.

- Ký sinh trùng: trong giai đoạn này cầu trùng là nguyên nhân chủ yếu

- Thức ăn/ Dinh dưỡng: Bất kỳ sự thay đổi nào về thức ăn có thể là nguyên nhân dẫn đến tiêu chảy ở heo con. Có thể hàm lượng dinh dưỡng cung cấp không phù hợp hay có thể nguyên liệu thức ăn không phù hợp cũng có thể dẫn đến tiêu chảy. Việc đưa thêm thành phần mới trong thức ăn hoặc thậm chí thay đổi về khẩu phần ăn đột ngột cũng có thể là một nguyên nhân. Bảo quản thức ăn không tốt làm cho thức ăn hỏng hoặc nguồn nước kém chất lượng cũng được liệt vào danh sách nguyên nhân gây ra tiêu chảy cho heo con.

Giai đoạn heo con dễ mắc tiêu chảy

Các nguyên nhân gây ra tiêu chảy ở heo con, mức độ nghiêm trọng khi heo con bị tiêu chảy và triệu chứng biểu hiện phụ thuộc vào từng độ tuổi của heo. Chẳng hạn như, heo con sơ sinh thường có đặc trưng về màu sắc, mùi, mức độ lỏng của phân và một số trường hợp có thể dẫn tới chết heo. Đối với trường hợp heo con tiêu chảy ngay sau khi sinh, heo con thường ủ rũ và có thể nằm co quắp lại với nhau.

Tiêu chảy thường xảy ra ở 2-3 tuần tuổi, thường được gọi là giai đoạn tiền cai sữa (trước cai sữa). Mặc dù thường không có tỷ lệ chết cao, nhưng nó lại làm cho ảnh hưởng đến sự phát triển về sau này của heo. Các miễn dịch thu được từ sữa non đã giảm xuống mức thấp trong giai đoạn này, mặc dù kháng thể trong sữa vẫn có thể giúp heo bảo vệ đường ruột.

Điều trị heo con bị tiêu chảy

Điều trị bằng kháng sinh có thể cần thiết trong trường hợp tiêu chảy nghiêm trọng. Bổ sung nước, điện giải là việc làm rất cần thiết và mang lại hiệu quả cao trong việc hỗ trợ điều trị. Việc cho heo con bú sữa quá  nhiều cũng có thể làm heo con bị tiêu chảy nặng hơn, trong trường hợp này nên giảm lượng thức ăn cho heo nái.

Tùy trường hợp, có thể cách ly heo cũng có thể làm giảm sự lây lan của tiêu chảy. Việc sử dụng vaccine E.Coli trước khi đẻ là một giải  pháp cần chú ý, đặc biệt trong trường hợp trại đã có lịch sử tiêu chảy ở heo con do E.coli.

Giải pháp phòng và kiểm soát tiêu chảy ở heo con

Kháng thể trong sữa non rất có vai trò rất quan trọng trong việc ngăn ngừa tiêu chảy ở heo con. Vì thế, hãy đảm bảo rằng heo con được bú trong 3 ngày đầu sau sinh. Điều này còn phụ thuộc vào cả 2 yếu tố đó là sức khỏe của heo mẹ và thể chất của heo con. Heo con sơ sinh có thể không đủ sức để bú hoặc không đủ núm vú để bú và heo con được sinh ra từ heo mẹ không đủ sữa cũng sẽ có nguy cơ mắc tiêu chảy cao hơn bình thường. Có một điều quan trọng mà chúng ta cần lưu ý đó là; hệ tiêu hóa của chúng trong giai đoạn này chưa được hoàn thiện. Do vậy chế độ ăn uống cho heo con nên chứa các thành phần dễ tiêu hóa, và những thay đổi về thành phần trong thức ăn cần được tính toán và thực hiện theo lộ trình. Nếu thức ăn không được tiêu hóa hoàn toàn trong ruột, điều này sẽ tạo điều kiện cho các mầm bệnh, đặc biệt là E.coli phát triển và gây hiện tượng tiêu chảy ở heo con.

Vệ sinh chuồng đẻ là một việc làm cần thiết và quan trọng, nó sẽ làm giảm áp lực nhiễm bệnh. Trong điều kiện có thể, giảm thiểu tối đa stress cho heo, cũng như các các áp lực mầm bệnh khác cũng là một yếu tố giúp giảm tiêu chảy ở heo con. Chẳng hạn như, khu vực heo chơi cần phải an toàn, sạch sẽ, ấm áp và khô ráo.

Tóm lại

Các chủng E.Coli là nguyên nhân phổ biến dẫn đến tiêu chảy ở heo con, vì vậy các biện pháp giảm thiểu các nguyên nhân gây tiêu chảy ở heo con là chìa khóa giải quyết vấn đề này.

Trong điều kiện có thể, chúng ta nên hạn chế tối đa sự thay đổi đột ngột về thức ăn, nước uống hoặc môi trường sống của heo. Ngoài ra cần đảm bảo một lượng vừa đủ sữa non chất lượng, heo mẹ cần phải khỏe mạnh.

Đối với heo con, cần phải theo dõi và can thiệp nhanh chóng khi phát hiện heo bị tiêu chảy để giảm thiểu thiệt hại đầu con và nâng cao hiệu quả kinh tế khi chăn nuôi heo.

Tiến Dũng biên dịch
Theo: wattagnet