[Video] 5 lời khuyên thiết thực giúp heo hậu bị và heo nái gia tăng sự hưng phấn

Tuổi dậy thì của heo nái hậu bị thay thế đàn và thời gian cai sữa của heo nái dạ (heo nái đẻ từ lứa thứ 2 trở lên) tất cả đều liên quan đến năng suất và độ bền của heo nái trong đàn chăn nuôi.

»› Xem thêm video: Mẹo nhỏ: thụ tinh nhân tạo cho heo không cần dùng tay

»› Xem thêm: Mẹo duy trì trạng thái hưng phấn trong thụ tinh nhân tạo cho heo

»› Xem thêm: Kiểm soát động dục trên heo nái bình thường và heo nái có vấn đề

1. Thời gian và tần số tiếp xúc giữa heo đực và heo nái.

Cho heo nái tiếp xúc với heo đực vào một khoảng thời gian và tần số cố định (phương pháp phơi nhiễm) là phương pháp được sử dụng để kích thích heo nái gia tăng sự hưng phấn trong vài ngày, vài tuần thậm chí vài tháng. Cho heo nái tiếp xúc thường xuyên với heo đực sẽ giúp bộ não của heo nái phát triển nhanh hơn, từ đó thúc đẩy heo nái đạt đến tuổi thành thục tính sớm hơn, cân nặng đạt tiêu chuẩn nhanh hơn và khả năng thành thục tính tốt hơn. Tiếp xúc với heo đực khoảng 15 phút mỗi ngày trong 3-4 tuần trước khi heo nái đến tuổi lên giống sẽ giúp heo nái gia tăng sự hưng phấn rất tốt.

Tiếp xúc với heo đực quá sớm sẽ không giúp heo nái đạt được trạng thái lên giống đồng đều, nhưng tiếp xúc muộn có thể dẫn đến việc heo nái chậm lên giống hoặc sẽ phải đối mặt với heo nái già và yếu hơn.

Hợp lý nhất là cho heo đực tiếp xúc với đàn heo nái mỗi ngày một lần và mỗi heo đực sẽ phụ trách 1 ô chuồng. Tỷ lệ heo đực : heo nái hợp lý nhất là ≤1:15 (1 heo đực phụ trách nhỏ hoen hoặc bằng 15 heo nái). Việc giữ đúng tỷ lệ này rất quan trọng vì nếu tăng số heo nái trên 1 heo đực thì buộc phải tăng thời gian tiếp xúc hằng ngày hoặc tăng số heo đực mới cho kết quả như ý.

2. Chọn heo đực có mức độ ham muốn tình dục cao.

»› Xem thêm: Tầm quan trọng và kỹ thuật huấn luyện heo đực giống nhảy giá

Sử dụng con đực là heo rừng lai tiếp xúc với heo nái sẽ cho hiệu quả kích thích tốt hơn (hình 2). Tuy nhiên, đối với những heo đực hưng phấn quá cao, chúng rất dễ làm heo nái mà nhất là heo hậu bị căng thẳng, chấn thương chân nên buộc ta phải có những biện pháp kiểm soát chúng như sử dụng ván hoặc vật liệu cứng làm tấm ngăng cách, dùng dây xích hoặc các thiết bị di chuyển cơ học để ghìm chúng lại và kéo chúng ra xa heo nái khi cần.

Heo đực lai giống Meishan là đối tượng được chọn làm heo đực thí tình trên nhiều trang trại vì ngoại hình nhỏ gọn, tính tình khá thuần nhưng ham muốn tình dục lại cao.

3. Phương pháp tiếp xúc với heo nái

Tiếp xúc với heo đực gián tiếp qua hàng rào chắn cũng có hiệu quả khi di chuyển heo nái hậu bị và heo đực đi qua nhau (phương pháp phơi nhiễm). Mỗi ngày cho heo hậu bị tiếp xúc với heo đực qua hàng rào chắn khoảng 1, 2 hoặc nhiều lần sẽ giúp heo hậu bị dậy thì nhanh hơn, phản ứng với heo đực nhanh hơn.

Để mang lại hiệu quả tốt nhất, chuồng nuôi heo nái hậu bị cũng cần có đủ khoảng trống và điều kiện sao cho heo nái hậu bị có thể dễ dàng ngửi thấy, nghe thấy và nhìn thấy heo đực ở hàng rào. Ngoài ra, khu vực phơi nhiễm được thiết kế sao cho tối ưu nhất khi có nhiều heo đực tiếp xúc với nhiều ô chuồng heo nái hậu bị cùng lúc.

Heo nái dạ cũng có thể bị kích thích khi tiếp xúc với heo đực sau khi cai sữa hoặc ở chu kỳ tiết sữa cuối cùng nếu thời gian cai sữa kéo dài quá 3 tuần.

Tiếp xúc với heo đực khoảng 1-2 phút mỗi ngày giúp heo nái dạ tăng tỷ lệ động dục trở lại vào ngày thứ 4-6 sau cai sữa và giúp làm giảm tỷ lệ vô sinh theo mùa trên heo nái dạ.

Cách làm này - cho heo đực tiếp xúc với heo nái thông qua 1 hàng rào ngăn cách – cho phép gia tăng thời gian tiếp xúc giữa heo đực và heo nái trước khi tiến hành kiểm tra độ hưng phấn của chúng.

4. Tiêm hormone kích thích tố cho heo nái

Một cách khác nữa để giúp heo hậu bị và heo nái gia tăng sự hưng phấn đó là tiêm hormone kích thích tố ECG và hCG để kích thích nang trứng phát triển nhanh hơn giúp heo nái động dục sau khoảng 4-5 ngày. Đối với heo nái hậu bị, tiêm hormone kích thích tố trước tuổi dậy thì một vài tuần hoặc với trường hợp khi heo hậu bị không có phản ứng gì với heo đực sau 3-4 lần tiếp xúc cũng có thể có hiệu quả.

Một vài trường hợp, có thể tiêm ECG và hCG cho heo nái lúc cai sữa để giảm thiểu nguy cơ chậm động dục. Hiệu quả của thuốc đối với heo nái phụ thuộc vào liều lượng thuốc, vị trí cấp thuốc có chính xác không, chiều sâu khi tiêm có hợp lý không và lượng thuốc rò rỉ từ chỗ tiêm như thế nào.

»› Xem thêm: Ứng dụng hormone sinh sản trong quản lý và tăng năng suất đàn nái

5. Phát hiện heo nái động dục.

»› Xem thêm: Chu kỳ sinh sản của Heo nái

Biểu hiện động dục đặc trưng nhất của heo hậu bị là chúng sẽ đứng im bất động khi được heo đực kích thích. Khi nang trứng chín và giải phóng estrogen → kích thích não dẫn đến các hành vi hưng phấn.

Cường độ và thời gian heo nái đứng im (hiện tượng chịu đực) phụ thuộc vào giai đoạn động dục của heo nái đó. Phản ứng chịu đực nhanh và mạnh nhất là khi heo nái ở trong khoảng thời gian giữa giai đoạn động dục. Để phát hiện mức độ hưng phấn của heo nái hậu bị sau khi nhập đàn, hãy cho chúng thêm thời gian để khám phá và làm quen với nơi ở mới trước khi tiến hành kiểm tra.

Đối với heo nái dạ, phản ứng chịu đực của chúng không phải lúc nào cũng rõ ràng khi ta cho chúng tiếp xúc với heo đực thí tình hoặc dùng tay người kích thích. Trong trường hợp này, chúng ta có thể để ý quan sát phản ứng của tai heo nái để phát hiện trạng thái của nó.

Việc phát hiện heo nái hưng phấn đúng thời điểm là vô cùng quan trọng, nhất là đối với những con có thời gian hưng phấn chỉ 1-2 ngày. Heo nái dạ thời gian động dục lâu hơn nhưng cần phải xác định được chính xác thời gian chúng bắt đầu và kết thúc quá trình hưng phấn để chọn thời điểm thụ tinh thích hợp nhằm mang lại hiệu quả thụ tinh cao hơn.

Cuối cùng, heo nái hậu bị và heo nái dạ động dục khi chúng có phản ứng đứng im trong lúc tiếp xúc với heo đực và biểu hiện hưng phấn của chúng kéo dài trong vài phút đến vài giờ.

Heo nái không có biểu hiện hưng phấn có thể do không phát hiện thấy hoặc phát hiện chậm việc heo nái động dục do heo nái đó thường xuyên tiếp xúc với heo đực hay do chúng ở quá gần heo đực.

Tóm lại, thời gian tiếp xúc với heo đực, thời hạn tiếp xúc, tần số tiếp xúc, chọn heo đực phù hợp với heo nái dạ và nái hậu bị, phương pháp kích thích, hormone kích thích tố…là toàn bộ những yếu tố ảnh hưởng đến quá trình hưng phấn của heo nái mà ta cần đặc biệt lưu ý.

Phạm Nga dịch
(theo pig333).