Bản chất của việc quản lý sức khỏe đường ruột trong chăn nuôi gà là gì?

Sự cải thiện di truyền ấn tượng về mặt tốc độ tăng trưởng của con gà thịt đã tạo ra một con gà thịt hiện đại với tỷ lệ chuyển đổi thức ăn (FCR) ngày càng giảm, tăng trọng trung bình/ngày cao và tỷ lệ tử vong thấp.

 

Tuy nhiên, trong chăn nuôi gà hiện đại việc cải thiện sự tăng trưởng và tỷ lệ chuyển đổi thức ăn tương ứng lại gây áp lực rất lớn lên hệ thống tiêu hóa của con gà ngay từ khi còn bé.

 

Bất kỳ yếu tố nào làm giảm khả năng tiêu hóa và hấp thu của đường ruột đều có thể làm tăng cường sự phát triển của bệnh đường ruột của trên đàn gà thịt nuôi nhốt như hiện nay.

 

 

Trong số các yếu tố ảnh hưởng tới đường ruột thì bệnh cầu trùng được coi là yếu tố ảnh hưởng lớn nhất. Như bất kỳ mầm bệnh nào khác, ban đầu, coccidia xâm nhập vào cơ thể vật chủ sau đó phá hủy các tế bào vật chủ để thực hiện các chu kỳ sinh sản của ký sinh trùng.

 

Thông thường, cầu trùng có mối liên hệ mật thiết với các vấn đề tiêu hóa khác như viêm ruột do vi khuẩn (mất cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột) hoặc viêm ruột hoại tử do Clostridium perfringens.

 

»› Xem thêm: Bệnh cầu trùng trên gà (Coccidiosis)

 

Bức tranh hệ vi sinh vật đường ruột trong chăn nuôi gà hiện đại.

 

Trong quá khứ, việc điều tra “dân số” vi khuẩn đường ruột được thực hiện bằng kỹ thuật nuôi cấy invitro. Tuy nhiên kỹ thuật này chỉ có thể đánh giá được những loài vi khuẩn có khả năng sống trong các môi trường khác nhau trong điều kiện phòng thí nghiệm.

 

Gần đây, khi ngành chăn nuôi gà hiện đại sử dụng các phương pháp tiếp cận hiện đại như kỹ thuật phân tử người ta mới phát hiện ra một phần lớn vi sinh vật đường ruột chưa bao giờ nuôi cấy thành công trong phòng thí nghiệm. Nghĩa là từ trước đến nay, chỉ mới một phần rất nhỏ các vi khuẩn đường ruột đã được nghiên cứu.

 

Bất kỳ kết luận nào về thành phần của hệ vi sinh vật đường ruột và các chức năng của chúng đều phải được nghiên cứu rất cẩn thận.

 

Ngày nay, khi có một sự hiểu biết tốt hơn về vai trò của vi sinh vật đối với việc dung nạp qua miệng và chức năng sinh lý của một đường ruột khỏe mạnh, đã giúp loại bỏ các quan điểm đơn giản như kiểu vi khuẩn có lợi Lactobacillus spp và vi khuẩn có hại Clostridium spp trong chăn nuôi gà cổ điển.

 

 

Nghiên cứu dưới đây tập trung vào việc làm sáng tỏ những tương tác phức tạp của các gen có tác động tích cực đến sức khoẻ đường ruột và hiểu về tác động khác nhau của các loại thức ăn khác nhau lên gen của các vi sinh vật đường ruột – xem những loại thức ăn nào có thể giúp giảm tỷ lệ viêm tốt nhất đồng thời tăng khả năng tiêu hóa và hấp thu tốt nhất cho đàn gia cầm trong chăn nuôi gà hiện đại.

 

Những gì chúng ta biết được cho đến nay chính là thành phần của hệ vi sinh vật đường ruột sẽ thay đổi liên tục trong suốt vòng đời của mỗi con gà và ngày càng trở nên phức tạp hơn cả về mặt số lượng và chất lượng vi sinh vật so với tuổi tác của gà.

 

Yếu tố môi trường trong chăn nuôi gà hiện đại ảnh hưởng lên sức khỏe đường ruột như thế nào?

 

Ngoài ra, các yếu tố môi trường như mật độ chăn nuôi, khẩu phần và chế độ cho ăn, quản lý, điều kiện chuồng nuôi, lượng mầm bệnh phơi nhiễm trong môi trường chăn nuôi gà hiện đại và việc sử dụng kháng sinh cũng có thể làm thay đổi hệ vi sinh đường ruột.

 

Việc giảm lượng thức ăn cho ăn, đặc biệt là trong một thời gian dài cũng làm giảm số lượng các loài vi khuẩn được tìm thấy. Ngoài ra, mỗi phân đoạn trên đường tiêu hóa (dạ dày, ruột non, ruột già), hệ vi sinh vật cũng đã khác nhau rồi.

 

 

Trong ruột non của một con gà khỏe mạnh, các vi khuẩn có lợi (Lactobacillaceae spp) chiếm ưu thế, trong khi đó ở manh tràng lợi thế lại thuộc về các vi khuẩn có hại (Clostridiaceae spp), mỗi phân đoạn ruột có độ pH khác nhau với những chức năng sinh lý khác nhau.

 

Có một số loại vi sinh vật có liên quan đến niêm mạc được coi là đặc biệt quan trọng đối với sự khỏe mạnh của ruột. Đó là các vi khuẩn sản sinh ra các chuỗi axit béo ngắn, như acid acetic, propionic và butyric, trong quá trình lên men của các carbohydrate trong khẩu phần ăn.

 

Quá trình sản sinh butyrate không những giúp ngăn chặn sự xâm nhập và gây bệnh của các vi sinh vật có hại như E.coli và Salmonella lên đường ruột của gà mà còn thúc đẩy sự phát triển và phục hồi của các vi nhung mao cũng như các vi sinh vật có lợi dẫn đến một sự gia tăng tổng thể về sức khỏe của đường ruột.

 

Ngược lại, các vi khuẩn khử lưu huỳnh và các chất khử sulfat tạo ra hydrogen sulfide, làm tăng các mầm bệnh và gây tổn thương các mô ruột.

 

Các yếu tố có hại cho đường ruột trong chăn nuôi gà hiện đại bao gồm:

- Ký sinh trùng (bệnh cầu trùng).

- Virus.

- Vi khuẩn.

- Thức ăn hỗn hợp kháng dinh dưỡng (độc tố nấm mốc).

- Khẩu phần và chế độ ăn nghèo nàn, không đủ dinh dưỡng.

 

 

Các giải pháp thay thế kháng sinh trong chăn nuôi gà hiện đại.

 

Áp lực về việc sử dụng kháng sinh trị liệu đã gây ra một cuộc tranh cãi trong việc tìm các giải pháp thay thế để phát triển một hệ thống tiêu hóa lành mạnh ở gà trong chăn nuôi gà hiện đại.

 

Các chất thay thế kháng sinh mang tính tự nhiên và không độc hại gồm prebiotic, probiotic, phytoterapeutics (các sản phẩm thực vật - thảo mộc và dầu etheric), axit hữu cơ và enzyme đã được điều tra để cải thiện sức khoẻ đường ruột và sức khỏe của vật nuôi nói chung.

 

Ngoài ra, các chất ức chế vi khuẩn, các chất kháng khuẩn và các thuốc chứa thụ thể vận chuyển (recepter) cũng đang được ngành chăn nuôi gà đầu tư nghiên cứu.

 

Mỗi phương pháp thay thế có một phương thức hành động khác nhau và các đặc điểm riêng của nó, phụ thuộc vào các yếu tố góp phần khác nhau mà mỗi sản phẩm sẽ có mức chi phí khi cải thiện sức khỏe đường ruột trong tình huống cụ thể là khác nhau.

 

Prebiotics: được định nghĩa là nguồn thức ăn cho các vi sinh vật có ích trong đường ruột vật chủ. Nhờ có prebiotic mà vi sinh vật có ích có điều kiện phát triển mạnh mẽ hơn, do đó cải thiện hệ tiêu hóa cho vật chủ. Các Prebiotic chủ yếu bao gồm:

- Inulin và Oligofructose/fructo-oligosaccharides từ rễ cây.

- Mannan-oligosaccharide và B-glucans từ nấm men.

 

Chúng kích thích các vi khuẩn tự nhiên trong đường ruột, giúp tăng các vi sinh vật có ích và giảm các vi sinh vật không mong muốn. Ngoài ra, chúng còn giúp ức chế sự gắn kết của các vi khuẩn có hại với các vi nhung mao.

 

 

Phương thức hoạt động của probiotic là cạnh tranh vị trí bám dính và các chất dinh dưỡng với các mầm bệnh, và sản xuất các hợp chất chống vi trùng.

 

Chúng còn được biết đến như một nhân tố giúp điều chỉnh cân bằng nội môi của vi sinh vật đường ruột và ổn định các chức năng rào chắn của dạ dày và ruột. Một quần thể vi khuẩn đa dạng có lợi hơn việc chỉ có một loại vi khuẩn duy nhất thống trị đường ruột – giống như hệ vi sinh vật đường ruột của gia cầm trưởng thành trong chăn nuôi gà hiện đại.

 

Axit hữu cơ: là các phân tử có mặt rộng rãi trong tự nhiên. Chúng có mặt trong nhiều mô thực vật và mô động vật khác nhau hay có nguồn gốc từ quá trình lên men các nguyên liệu có nguồn gốc từ thực vật như sợi, tinh bột và đường bởi vi khuẩn đường ruột .

 

Hoạt động kháng khuẩn chính của axit hữu cơ trong thức ăn hoặc nước uống (trong ống nghiệm) là thông qua giảm độ PH, giảm khả năng đệm của thức ăn và ảnh hưởng trực tiếp đến quần thể vi sinh vật trong chăn nuôi gà hiện đại.

 

Quan trọng hơn nhiều là phương thức hoạt động của các axit hữu cơ trong đường tiêu hóa của động vật. Trong tế bào vi khuẩn, axit sẽ phân li dẫn đến sự ức chế enzyme tế bào và sự suy giảm năng lượng vì vi khuẩn sẽ cố gắng duy trì một PH trung tính.

 

 

Sử dụng các sản phẩm có nguồn gốc thực vật thay thế kháng sinh là xu hướng trong chăn nuôi gà hiện đại.

 

Tinh dầu và thảo dược chứa các hợp chất như phenolic, glycosides và alkaloides như thymol (thyme), carvacrol (oregano), allicin (tỏi), cinnamaldehyde (quế) và các chất hóa học khác.

 

Một số chất trong đó có tính kháng khuẩn rất tốt, chống viêm, chống độc tố nấm mốc, chống ký sinh trùng, chống oxy hóa hoặc điều hòa miễn dịch. Nó cũng có tác động tích cực đến các nút nối chặt chẽ, kích thích các enzyme tiêu hóa nội sinh và kích thích sự thèm ăn.

 

 

Khi sử dụng các loại tinh dầu và thảo dược, điều quan trọng nhất cần lưu ý là các sản phẩm này có sự biến đổi về thành phần rất linh hoạt tùy thuộc vào nguồn gốc, phương pháp thu hoạch, khai thác và bảo quản.

 

Các sản phẩm thay thế kháng sinh trong chăn nuôi gà hiện đại - tùy thuộc vào từng chủng loại mà có vai trò khác nhau đối với sức khỏe của đường ruột gia cầm: có thể cải thiện sinh lý đường ruột, điều chỉnh phản ứng miễn dịch của các mô lympho ruột có liên quan, giảm stress do quá trình oxy hóa, cải thiện khả năng tiêu hóa.

 

Tác dụng của chúng không chỉ là kháng khuẩn mà còn là chất bổ sung giúp hỗ trợ sức khỏe đường ruột cho đàn gà trong chăn nuôi gà hiện đại. Chúng là những hợp chất có tiềm năng rất lớn trong việc thay thế kháng sinh cổ điển để điều trị các bệnh liên quan đến đường ruột.

 

VietDVMTeam biên dịch.
(theo:  fwi.co)