Bệnh trên gà: Gout (P2) - các nguyên nhân gây bệnh.

Trong phần 1: “những hiểu biết cơ bản về bệnh gout trên gà” chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu các vấn đề như: bệnh gout là gì? Cơ chế gây bệnh như thế nào cũng như các biểu hiện triệu chứng bệnh tích của bệnh ra sao.

Trong phần này, chuyên mục bệnh trên gà của VietDVM.com tiếp tục giới thiệu đến bạn đọc những nguyên nhân có thể dẫn đến hội chứng gout cũng như hướng xử lý bệnh khi gà bị gout với hy vọng các bạn có thể chủ động hơn trong việc phòng và điều trị gout.

Có rất nhiều nguyên nhân có thể dẫn tới hội chứng gout trên gà, trong đó có 4 loại chính như sau:

- Nguyên nhân dinh dưỡng.

- Các nguyên nhân có tính chất truyền nhiễm.

- Quản lý chưa tốt.

- Các nguyên nhân khác.

Đa phần các nguyên nhân làm suy giảm chức năng thận, gây hại và ảnh hưởng không tốt lên thận đều là những nguyên nhân gây ra hội chứng Gout. 

1. Nguyên nhân dinh dưỡng (một trong những nguyên nhân gây ra nhiều bệnh trên gà khác nhau trong đó có Gout):

* Khoáng:

Tỷ lệ Canxi – Phospho: chế độ ăn thừa Canxi cùng với lượng Phospho dự trữ ít dẫn đến kết tủa tinh thể Canxi-natri-urat. Phospho đóng vai trò acid hóa nước tiểu nên khi hàm lượng Phospho xuống thấp thì tinh thể urat kết tinh càng nhiều.

Natri: Toàn bộ các nguyên nhân làm mất cân bằng hàm lượng Natri trong cơ thể → giảm chức năng thận → tăng hình thành tinh thể urat → Gout.

- Ngộ độc Natri ảnh hưởng lên thận, làm giảm chức năng thận → Gout và các bệnh trên gà khác liên quan đến thận.

- Quá nhiều Na₂CO₃ đi vào cơ thể làm tăng độ kiềm của nước tiểu dẫn đến sỏi thận.

- Nước cứng có hàm lượng muối quá cao → suy giảm chức năng thận.

Sunfat: lượng Canxi hấp thu giảm làm gia tăng bài tiết Canxi qua nước tiểu → không tốt cho thận.

Xem nhiều:

»› Dinh dưỡng khoáng trong chăn nuôi gia cầm

»› Bệnh đầu đen (Bệnh Histomonas) trên gà

* Vitamin:

- Quá nhiều vitamin D3 làm tăng hấp thu Canxi từ ruột → tăng lắng đọng urat.

- Tình trạng thiếu vitamin A kéo dài gây bong tróc các tế bào biểu mô ống thận → tắc ống thận → tích tụ urat trong thận.

Dù vậy nhưng trong thực tế hiếm gặp tình trạng Gout do thiếu vitamin.

* Chất đạm:

Thận khỏe mạnh không bị ảnh hưởng bởi mức protein cao (đạm cao), tuy nhiên khi thận đã bị tổn thương sẵn thì thức ăn có chứa nhiều hơn 30% protein thô có thể gây nguy hiểm cho thận dẫn đến việc sản xuất quá nhiều acid uric và tiếp tục làm thận yếu đi.

Việc pha trộn các chất bổ sung protein như ure vào trong thức ăn để đảm bảo đủ hàm lượng đạm → gia tăng sản xuất acid uric. Điều này kết hợp với tổn thương thận → hội chứng Gout. 

Xem nhiều:

»›  Nhu cầu Protein của gà thịt công nghiệp

»› Phương pháp khử độc tố nấm mốc trong thức ăn

2. Các Bệnh trên gà có tính chất truyền nhiễm:

* Nguyên nhân do virus:

Viêm phế quản truyền nhiễm (IBV): Chủng Nephropathogenic của virus IBV ảnh hưởng nặng lên thận → viêm thận và tỷ lệ tử vong cao. Bệnh này lây truyền theo chiều dọc nên ảnh hưởng lên thận của gà đời con cháu → các trường hợp bị Gout trên gà con.

Virus Astro: là virus gây bệnh viêm thận trên gia cầm, làm suy giảm chức năng thận dẫn đến lắng đọng acid uric tại nhiều nơi trên cơ thể. Đây cũng là bệnh trên gà có tính chất lây truyền dọc tạo ra các trường hợp Gout trên gà con.

Bệnh Gumboro (IBD): mặc dù không quá gây hại cho thận như 2 bệnh trên nhưng nhưng bệnh này vẫn là một trong những nguyên nhân có thể gây nên Gout trên gia cầm.

* Rối loạn chuyển hóa: Cổ trướng

Là hiện tượng chất lỏng tích tụ nhiều trong xoang phúc mạc gây sưng bụng (thường liên quan đến các bệnh trên gà như xơ gan, u gan…sinh ra cổ trướng).

Cổ trướng làm cơ thể thiếu oxy → tăng sản sinh acid uric. Cổ trướng trong giai đoạn đầu có thể dẫn đến các triệu chứng của bệnh gout.

* Độc tố:

Ochratoxin, citrinin và các hợp chất thuốc trừ sâu khác là những chất có tác dụng xấu lên mô thận, gây viêm ống thận và niệu quản.

3. Nguyên nhân quản lý (Quản lý kém → Gout và các bệnh trên gà khác):

* Thiếu nước:

+ Nhiệt độ ấp trứng không chuẩn: nhiệt độ ấp trứng quá cao hoặc quá thấp sẽ dẫn đến tình trạng trứng nóng lên hoặc lạnh đi tương ứng, do đó làm giảm lượng nước và tăng nguy cơ phát triển bệnh gout.

+ Lượng nước trung bình / núm uống ít.

+ Chiều cao “khay nước” không hợp lý.

+ Rút nước trong quá trình tiêm chủng → cơ thể thiếu nước → Gout và các bệnh trên gà khác.

+ PH nước quá thấp (tức độ acid cao) → gà không chịu uống nước hoặc nước uống vào sẽ phá hủy các tế bào biểu mô. 

«»› Dinh dưỡng nước trong chăn nuôi gia cầm

«»› Bệnh IB thể thận (IB-491) trên gà

* Quản lý trại giống không đúng cách:

+ Lưu trữ, bảo quản trứng không đúng cách.

+ Điều kiện ấp trứng không được đáp ứng đầy đủ.

+ Điều kiện phòng giữ gà con chưa đạt chuẩn.

+ Gà con được giữ lại trong trại giống một thời gian dài hoặc vận chuyển 1 quãng đường dài mà không có nước → Gout và các bệnh trên gà khác.

Một số vấn đề khác trong khâu quản lý như: thông gió chưa hợp lý nên không đảm bảo được nhiệt độ, độ ẩm và lưu lượng không khí thích hợp cho chuồng nuôi. Vật bị đói trong thời gian dài do không thể tiếp cận với nguồn thức ăn…

4. Các nguyên nhân khác:

* Thuốc và hóa chất:

+ Dùng quá liều thuốc kháng sinh, đặc biệt là các loại kháng sinh đào thải chủ yếu qua thận → suy giảm chức năng thận.

+ Phenol và các dẫn xuất cresol, khi được sử dụng sai sẽ gây độc cho thận.

+ Dùng sulfat đồng pha vào nước để điều trị với liều lượng quá cao sẽ làm vật giảm uống nước → không tốt cho thận.

* Sự tắc nghẽn niệu quản: của gia cầm cũng có thể là một nguyên nhân làm tổn thương thận.

Tóm lại, dù có rất nhiều nguyên nhân gây ra Gout nhưng trong thực tế thường chỉ có một số nguyên nhân chủ yếu bao gồm: thiếu nước hoặc thiếu núm uống, thành phần thức ăn thừa Canxi hoặc tỷ lệ Canxi – Phospho không phù hợp, thức ăn chứa nhiều muối Nacl, độc tố nấm mốc, bệnh truyền nhiễm IB, thiếu vitamin A, hàm lượng điện giải trong thức ăn thiếu.

Chẩn đoán được chính xác nguyên nhân gây bệnh là mấu chốt để điều trị Gout triệt để. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp các bạn có một cái nhìn tổng quan về các nguyên nhân phức tạp có thể gây ra hội chứng Gout, từ đó làm tiền đề cho việc chẩn đoán và điều trị thành công bệnh này.

XEM TIẾP: Phương pháp phòng và kiểm soát Bệnh Gout trên gà

Hoàng Nam TY