Chó Bắc Hà được gọi là giống chó quốc khuyển của nước ta. Như các bạn đã biết thì Việt Nam hiện nay có 4 giống chó được cho là quốc khuyển. Chó phú quốc, chó mông cộc, chó dingo Đông Dương và chó Bắc Hà. Mỗi giống trên đều có những đặc điểm riêng rất ưu việt: dũng mãnh, dẻo dai, thông minh, kỷ luật…tuy nhiên chúng đều có chung một đặc điểm đó là mang đậm bản sắc Việt Nam.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về một trong bốn “tứ đại danh khuyển” của Việt Nam là chó Bắc Hà.
Nguồn gốc của giống chó Bắc Hà
Chó Bắc Hà là giống chó xuất hiện và được sử dụng khá sớm trong cuộc sống của những người dân Việt Nam. Lâu nay, chúng được biết đến với tên gọi chung là chó xù hay chó xồm.
Từ trước đến nay nó là giống chó được đồng bào H mông vùng Bắc Hà , Lào cai nuôi để làm chó săn, làm bạn đồng hành trong những chuyến đi rừng hay nuôi làm chó bảo vệ.
Chó Bắc Hà có nhiều đặc điểm rất giống với loại chó chow chow của vùng Tây Tạng Trung Quốc. Chính vì thế nhiều giả thuyết cho rằng, tổ tiên giống chó bắc hà cũng là giống chó thuộc vùng đất Hy Mã Lạp Sơn.
Trong quá trình di cư của người H’mông (dân tộc này bên Trung Quốc gọi là Miêu Tộc, sinh sống trên lãnh thổ Việt Nam gọi là Người Mèo) có nguồn gốc từ các nhóm dân cư ở Seberi tràn vào lãnh thổ Trung Hoa để tìm kiếm vùng đất ấm áp hơn từ 5000 năm trước, họ đã mang theo những con vật nuôi của mình theo hành trình di cư từ Seberi qua phía tây vào Cao nguyên Thanh Hải của nước Trung Hoa, rồi qua xuống ngả Miến Điện, Bắc Thái Lan và ngày nay sinh sống ở biên giới hai nước Việt Nam và Trung Quốc. Người H’mông sinh sống nhiều ở Tây Bắc Việt Nam bắt đầu từ cuối thời Hậu Lê.
Như vậy, nó là một trong số ít những giống chó gắn bó với dân tộc Việt Nam từ thời xa xưa.
Đặc điểm của chó Bắc Hà
Chúng là loại chó lông xù, cổ gáy thường bờm lông mọc rất tốt giống như bờm sư tử . Lông đuôi hình bông lau hay đuôi sóc (ảnh 2). Với 2 đặc điểm nổi bật này, chó bắc hà thực sự là một loại chó đẹp, và nhiều nơi họ còn cho rằng đây là loại chó mang tính phong thủy.
Nhìn chung, chúng có những đặc điểm chính về ngoại hình như sau:
- Là giống chó có kích thước trung bình.
- Chiều dài thân hơi dài hơn chiều cao, khung xương gọn gàng.
- Có bộ lông dài, lớp lông dày
- Đôi tai vểnh.
- Đuôi xù (đuôi bông, dạng đuôi sóc) xoăn cuộn trên lưng hoặc buông thõng xuống quá kheo chân.
- Có bộ lông cổ và vai dài tạo thành bờm cổ cách biệt với lông trên thân.
- Có các màu lông khác nhau như trắng, đen, vàng, vện, xám, khoang. Một số cá thể có màu hung đỏ.
Khi chuyển động, chó Bắc Hà có bước chạy nhẹ nhàng nhưng vững chắc. Với tốc độ trung bình, các bàn chân tạo thành 2 đường thẳng song song. Ngoài ra, nó còn có thể thay đổi hướng chuyển động dễ dàng và khéo léo, cũng như chuyển động với tốc độ cao trên những địa bàn có địa hình chia cắt phức tạp.
Tính cách nổi bật của giống chó Bắc Hà
Một loại chó sống trên vùng cao, và thường được sử dụng làm bạn đồng hành trong mỗi chuyến đi của người dân tộc vùng cao. Hơn nữa chó bắc hà luôn đề cao cuộc sống bầy đàn, Chính vì thế mà nó có tính cách đặc biệt phục tùng và trung thành với người chủ của chúng. Chúng cũng thường được nhiều người lựa chọn trong những chuyến đi săn dài ngày.
Chó bắc hà rất nhanh nhẹn và hoạt bát, phản xạ nhanh nhậy sắc bén, nên chúng là một trong những loại chó đặc biệt thông minh, dễ huấn luyện, rất kỷ luật và rất biết nghe lời chủ.
Nhìn chung, chúng có một số tính cách nổi bật như sau:
- Linh hoạt, nhanh nhẹn.
- Ham huấn luyện.
- Thân thiện với các thành viên trong gia đình, nhưng rất hoài nghi và cảnh giác với người lạ.
- Thần kinh ổn định, không biết sợ nhưng không hiếu chiến.
- Đa năng, có thể sử dụng để chăn gia súc hoặc huấn luyện làm chó nghiệp vụ (đánh hơi, canh gác).
Ngày nay tại Bắc Hà, Lào Cai người dân bản vẫn còn nuôi rất nhiều giống chó này (hầu như mỗi nhà đều có ít nhất là một con) và vào mỗi dịp cuối năm, tại các phiên chợ tết vùng cao Bắc Hà, bà con dân bản lại mang những chú chó của mình xuống chợ để mua bán, trao đổi với những người yêu chó từ khắp nơi về đây.
Như vậy, dù có khá nhiều giống chó ngoại du nhập vào nước ta nhưng “tứ đại danh khuyển” trong đó có chó Bắc Hà luôn giữ được bản sắc riêng của mình, mang đậm chất và hồn Việt Nam và cũng được rất nhiều người quý trọng, coi như những người bạn thân thiết.
VietDVM team
